Informacje dla pacjentów z migotaniem przedsionków w okresie zagrożenia koronawirusem

 

Co to znaczy SARS-CoV-2 i COVID-19?

SARS-CoV-2 to  wirus z rodziny koronawirusów powodujący obecną pandemię. Nazwa koronawirus pochodzi od wyposażenia powierzchni wirusów w kolce w kształcie korony.

COVID-19 to choroba spowodowana przez wirusa SARS-CoV-2. Najczęściej objawia się uszkodzeniem dolnego odcinka układu oddechowego w postaci śródmiąższowego zapalenia płuc. W przypadku rozległych zmian płucnych występuje niewydolność oddechowa. Tacy chorzy mogą wymagać zastosowania terapii z użyciem respiratora, czyli urządzenia prowadzącego oddech wspomagany lub zastępczy. Wirus może jednak atakować inne narządy, takie jak: nerki lub układ sercowo-naczyniowy.

 

Problem zagrożenia koronawirusem według Prezesa Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego prof. Adama Witkowskiego:

„Z dotychczas dostępnych danych z Wuhan z Chin wynika, że różnego rodzaju choroby sercowo-naczyniowe były obecne u prawie 50% pacjentów, którzy zachorowali na COVID-19 i aż u 70% tych, którzy zmarli. Przykładowo nadciśnienie tętnicze stwierdzono u 30% wszystkich pacjentów, którzy zachorowali na COVID-19, natomiast aż u 48% pacjentów, którzy nie przeżyli”.

 

„Zagrożenie koronawirusem dla pacjentów sercowych jest podwójne. Z jednej strony chorzy kardiologiczni ciężej przechodzą zapalenie płuc i częściej wymagają podłączenia do respiratora. Z drugiej strony niebezpieczny jest mechanizm bezpośredniego uszkadzania mięśnia sercowego przez wirusa”.

 

Wśród pacjentów kardiologicznych powstaje zwiększony, niż u pozostałych, niepokój o istniejące u nich ryzyko związane z panującą pandemią, a także wiele zapytań. Spróbujmy odpowiedzieć na część z nich.

 

1.     Choruję na serce. Czy mam większe  ryzyko zachorowania na COVID-19 niż osoby bez takich problemów?

Najpewniej nie. Jednak w przypadku zakażenia koronawirusem istnieje większe ryzyko wystąpienia poważniejszych objawów choroby z koniecznością leczenia na intensywnej terapii. Choroba wieńcowa, podobnie jak cukrzyca, stanowi uznany czynnika ryzyka rozwoju ciężkiej postaci COVID-19.

 

2.     Czy ryzyko rozwoju poważnych objawów COVID jest podobne u wszystkich pacjentów z chorobami serca, czy też istnieją jakieś różnice?

W kategorii szczególnego ryzyka wśród pacjentów kardiologicznych są pacjenci z następującymi problemami:

·      choroba serca u chorego po przeszczepie narządu lub z chorobą nowotworową i chemioterapią lub rozległą radioterapią – szczególnie duże ryzyko;

·      choroba serca w podeszłym wieku;

·      choroba serca  u kobiety w ciąży;

·      niewydolność serca, np. po zawale serca;

·      różne choroby mięśnia sercowego – tzw. kardiomiopatie;

·      wady wrodzone serca.

 

3.     Czy pacjenci kardiologiczni z cukrzycą lub nadciśnieniem tętniczym są także w grupie większego ryzyka?

Dotychczasowe dane, w tym z Europy, wskazują, ze nadciśnienie tętnicze wiąże się z przynajmniej 2 razy większym ryzykiem rozwoju ciężkiej postaci COVID-19, a cukrzyca nawet 3 razy większym. Dane z przebiegu epidemii w Chinach wskazują, że wśród zmarłych z powodu COVID-19 było ponad 2 razy więcej pacjentów z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym lub cukrzycą. Ta zależność nie została jednoznacznie wyjaśniona. Możliwe, że u jej podłoża  jest starszy wiek (najczęściej powyżej 70 lat) chorych, u których COVID-19 ma ciężki przebieg i wymagają leczenia na intensywnej terapii, ponieważ to właśnie u nich częstsze jest zarówno nadciśnienie tętnicze jak, i cukrzyca. Niewątpliwe ważne znaczenie ma regularna kontrola ciśnienia krwi u chorych z nadciśnieniem i prawidłowe stężenie glukozy we krwi u takich chorych.

 

4.     Choruję na migotanie przedsionków – czy mam większe ryzyko z powodu koronawirusa?

Aktualnie nie dysponujemy informacjami wskazującym na jakieś szczególne ryzyko z tego powodu. Jednak czynniki zwiększające ryzyko pojawienia się migotania przedsionków, takie jak: nadciśnienie, cukrzyca, niewydolność serca czy choroba wieńcowa sprzyjają ciężkiemu przebiegowi COVID-19. Zatem ważna jest stwierdzona wcześniej przez lekarza przyczyna migotania przedsionków -  czy jest nią określona choroba serca i na ile zaawansowana. Jeśli migotanie jest wtórne, przykładowo do niewydolności serca lub wady wrodzonej serca, wówczas to ryzyko ciężkiego  przebiegu COVID-19 będzie na pewno większe. Natomiast u pacjentów bez poważnej choroby serca, z dobrze kontrolowanym migotaniem przedsionków przed zachorowaniem na COVID-19 ryzyko ciężkiego przebiegu choroby najpewniej nie jest zwiększone.

 

5.     Czy ze względu na  chorobę serca muszę podjąć jakieś szczególne działania pozwalające zmniejszyć moje ryzyko?

U osób starszych i pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi zaleca się zachowanie szczególnych środków ostrożności. Przede wszystkim należy unikać kontaktów z osobami chorymi oraz ograniczyć kontakty z innymi osobami zwłaszcza w przestrzeni publicznej, w tym z dziećmi i wnukami, ponieważ często u ludzi młodych infekcja koronawirusem przebiega łagodnie lub bezobjawowo, a pomimo to stanowią oni źródło infekcji, groźnej dla osób z chorobą serca zwłaszcza w podeszłym wieku. Zgodnie z ogólnymi zaleceniami, należy utrzymywać odległość co najmniej 2 metrów od innej osoby.

 

Należy dbać o higienę, często i dokładnie myć ręce. Tych zaleceń należy przestrzegać szczególnie restrykcyjnie po dotknięciu przedmiotów w miejscach ogólnodostępnych (przycisków, włączników, klamek). Dodatkowo wskazane jest odkażenie rąk płynem dezynfekcyjnym niszczącym wirusy oraz odkażanie powierzchni przedmiotów dotykanych przez obce osoby np. klamek drzwi.

 

6.     Czy w związku z panującą epidemią i ryzykiem zachorowania na COVID-19 należy coś zmienić w stosowanym dotąd leczeniu kardiologicznym?

Jeśli uprzednio lekarz dobrał odpowiednie leki pozwalające kontrolować istniejącą chorobę serca i migotanie przedsionków, to w żadnym przypadku nie powinno się modyfikować tego leczenia, czyli zmieniać dawki lub odstawiać któregoś z leków. Ważne jest skuteczne utrzymanie dobrej kontroli ciśnienia tętniczego. Należy utrzymać leczenie przeciwkrzepliwe jeśli było zalecane z powodu migotania przedsionków.

W środkach masowego przekazu pojawiły się przypuszczenia, że niektóre leki stosowane w leczeniu nadciśnienia (tzw. inhibitory konwertazy angiotensyny lub leki blokujące receptor angiotensyny) mogą zwiększać ryzyko zachorowania na COVID-19 lub nawet cięższego przebiegu choroby. Nie dysponujemy dowodami naukowymi na takie działanie. Najpoważniejsze światowe kardiologiczne towarzystwa naukowe jednoznacznie przekonują, aby nie odstawić tych leków. Ryzyko ciężkich powikłań w tym zawału serca, udaru mózgu czy nawet zgonu jest większe przy niekontrolowanym ciśnieniu krwi niż z powodu COVID-19 zwłaszcza w Polsce.

 

7.     Czy należy dążyć do spotkania z moim kardiologiem, czy  w dobie epidemii lepiej unikać placówek ochrony zdrowia?

Ze względu na epidemię w większości placówek medycznych zrezygnowano z prowadzenia planowych wizyt kontrolnych. W sytuacji względnie dobrego samopoczucia słuszniej jest nie nalegać na przeprowadzania w tym okresie badań kontrolnych. W bardzo wielu placówkach realizowane są wizyty telefoniczne, a lekarze wystawiają e-recepty. 

 

8.     Istniejąca epidemia i moje migotanie przedsionków powodują duży niepokój i stany lękowe. Co zrobić, aby poczuć się lepiej?

Pandemia COVID-19 to trudny czas dla wszystkich. Poniżej podajemy kilka prostych rad, które mogą jednak poprawić samopoczucie.

·      Dobrze odżywiaj się – regularnie i zdrowo.

·      Pij dużo wody.

·      Mimo istniejących ograniczeń w wychodzeniu z domu, ruszaj się. To przecież mogą być ćwiczenia domowe, a ich rodzaj i intensywność zależą od zaawansowania choroby serca i wcześniejszych porad lekarskich w tym zakresie. Ważna jest ich regularność.

·      Utrzymuj regularne kontakty z rodziną i przyjaciółmi. Szczęśliwie są w tym zakresie szerokie możliwości techniczne: telefony, serwisy społecznościowe i inne.

·      Unikaj nieprzyjemnych wiadomości: może wystarczy raz dziennie wysłuchać wieści z kraju i ze świata?

·      Znajduj sobie różne zajęcia domowe: zaległe prace, dobra muzyka, film.

·      Jeśli w przeszłości ćwiczyłeś/ćwiczyłaś jogę, to obecnie jest doskonały czas, aby do tego powrócić. Jeśli nie masz takich doświadczeń, to dobre efekty relaksujące dają ćwiczenia oddechowe. Proszę przyjąć wygodną pozycję (siedzącą lub stojącą) i skoncentrować się na miarowym oddychaniu. Licząc do 5 nabierz głęboko powietrze, a następnie wolno wypuszczaj licząc do 10. Powtarzaj to szereg razy, aż poczujesz się zrelaksowanym.

·      Nie myśl stale o swojej chorobie, nie powtarzaj badania tętna zbyt często.

 

Jeżeli masz pytania, pisz! Na pytania odpowiedzą eksperci PTK.

Aplikacja „My AF” przeznaczona jest dla osób z problemem migotania przedsionków. Zawiera szereg informacji mających na celu zwiększanie świadomości i wiedzy pacjenta. Przygotowany w ten sposób pacjent, poprzez codzienną obserwację stanu zdrowia, ma możliwość systematycznego rejestrowania danych w aplikacji, które następnie są udostępniane lekarzowi prowadzącemu.